Chế độ dinh dưỡng tốt là quan trọng đối với tất cả mọi người. Tuy nhiên, đối với một số người mắc bệnh ALS, việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh có thể là một thách thức do hạn chế về khả năng nhai và nuốt..
Chế độ dinh dưỡng không phù hợp có thể khiến những người mắc bệnh ALS cảm thấy mệt mỏi, giảm sức đề kháng, nhanh chóng mất khối lượng cơ, góp phần gây táo bón và dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe khác.
Chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia trị liệu có thể giúp bạn đưa ra một chế độ ăn uống lành mạnh phù hợp với nhu cầu cụ thể của bạn. Mặc dù vậy, nói chung, dưới đây là một số mẹo để duy trì chế độ dinh dưỡng tốt cho dù mắc bệnh ALS.
Mục lục
Chất đạm
Protein thành phần thiết yếu cho cơ bắp, cũng như cho nhiều mô khác trong cơ thể bạn. Trên thực tế, không bao gồm nước, khoảng 3/4 khối lượng rắn của cơ thể bạn được tạo thành từ protein. Nếu bạn không tiêu thụ đủ protein, cơ thể của bạn có thể phá vỡ mô cơ để cung cấp protein cần thiết.
Do đó, protein rất quan trọng đối với những người sống với ALS, nhưng có thể khó tiêu thụ tất cả lượng protein họ cần. Một số cách bạn có thể thêm nhiều protein vào chế độ ăn uống của mình:
- Hãy thử các nguồn protein khác nhau. Thịt (thịt bò, thịt gia cầm hoặc cá), trứng, đậu, các loại hạt, sữa và pho mát đều là những nguồn protein tự nhiên.
- Trộn sữa bột vào sữa thông thường hoặc các món ăn chế biến từ sữa. Bản thân sữa có protein, và sữa bột có hơn 25% protein tính theo trọng lượng, vì vậy việc trộn cả hai sẽ tạo ra một loại “siêu sữa” giàu protein, đặc hơn và dễ nuốt hơn cho những người mắc ALS.
- Những miếng thịt nên dùng với nước dùng hoặc nước sốt có thể giúp chúng dễ nuốt hơn. Nếu vẫn khó nuốt, có thể xay nhuyễn cùng thức ăn đó trong máy xay sinh tố.
Chất xơ
Trái cây, rau, bánh mì và ngũ cốc nguyên hạt đều là những nguồn cung cấp chất xơ dồi dào. Thật không may, thực phẩm dạng sợi có thể khó nuốt đối với một số người mắc ALS.
Để đảm bảo bạn cung cấp đủ chất xơ, hãy thử ăn:
- Trái cây hoặc rau củ có độ đặc mềm, chẳng hạn như chuối hoặc đậu nấu chín.
- Táo hoặc các loại trái cây khác đã được xay nhuyễn.
- Nước ép mận – thêm bột làm đặc nếu cần.
- Nếu bạn đang uống thực phẩm bổ sung dinh dưỡng, hãy chọn loại có bổ sung chất xơ.
Nước
Mất nước có thể là một vấn đề khác đối với những người gặp khó khăn khi nuốt, và việc cung cấp đủ nước cũng quan trọng như việc nạp đủ thức ăn.
Hầu hết mọi người cần khoảng 1.5-2 lít nước mỗi ngày, tuy nhiên đây không phải là con số hằng định, tuỳ mỗi các nhân mà có thể nhiều hoặc ít hơn. Nếu bạn gặp khó khăn khi nuốt chất lỏng, bạn có thể lấy nước mình cần bằng cách:
- Uống chất lỏng đặc hoặc thêm bột giúp làm đặc vào đồ uống yêu thích của bạn.
- Ăn thực phẩm có hàm lượng nước cao, chẳng hạn như trái cây đóng hộp.
Lượng calo đủ
Nạp đủ calo để duy trì cân nặng hợp lý có thể là một thách thức đối với những người mắc bệnh ALS. Mặc dù nhiều người có thể nghĩ rằng ăn kiêng hoặc hạn chế chất béo là tốt cho sức khỏe, nhưng đối với những người mắc ALS, điều quan trọng hơn là phải đảm bảo rằng bạn cung cấp đủ calo để cung cấp năng lượng cho cơ thể và ngăn chặn nó phá vỡ các mô cơ. Đừng cố gắng giảm cân bằng cách ăn kiêng, ngay cả khi bạn cảm thấy mình hiện đang thừa cân, vì bạn có thể khó ăn hơn khi bệnh tiến triển.
Một số lựa chọn có thể giúp bạn nạp thêm calo vào chế độ ăn uống của mình:
- Thêm một thìa bơ hoặc bơ thực vật vào các món ăn hiện có, chẳng hạn như súp, thịt hầm, mì, rau nấu chín, cơm, khoai tây hoặc bánh mì.
- Thêm một hoặc hai thìa kem chua, kem béo, nước sốt salad hoặc dầu thực vật vào bữa ăn của bạn.
- Thêm sốt mayonnaise vào salad trộn với gà, cá ngừ hoặc trứng.
- Phết một thìa thạch, mật ong hoặc sốt mayonnaise lên bánh mì.
- Đồ uống bổ sung dinh dưỡng.
Nếu bạn nhanh chóng cảm thấy no hoặc mệt mỏi khi ăn, hãy thử ăn sáu đến tám bữa nhỏ mỗi ngày thay vì ba bữa lớn.
Vitamin
Vẫn chưa có bất kỳ bằng chứng rõ ràng nào cho thấy bổ sung vitamin có thể giúp cơ thể chống lại bệnh ALS. Người ta cho rằng vitamin E có thể có lợi cho những người sống chung với ALS, nhưng bằng chứng là không thể thuyết phục. Tuy nhiên, bạn vẫn nên uống một loại vitamin tổng hợp hàng ngày và có lẽ là một loại thuốc bổ sung thêm vitamin E. Một số loại vitamin ở dạng rắn hoặc lỏng, cho phép bạn chọn loại nào dễ tiêu thụ hơn.
Dinh dưỡng trong ống cho ăn
Cuối cùng, một số người sống chung với ALS cũng sẽ cần một ống cho ăn (ống thông mũi dạ dày), để duy trì ăn thức ăn qua đường miệng.
Các chất bổ sung dinh dưỡng thường được sử dụng với các ống cho ăn, nhưng bất kỳ thực phẩm nào cũng có thể được tiêu thụ theo cách đó miễn là nó ở dạng lỏng bằng cách xay nhuyễn. Ở một số bệnh nhân, trong ống cho ăn thành phần pha trộn tự chế biến sẽ thích hợp hơn các loại thực phẩm bổ sung mua ở cửa hàng và việc tự nấu bữa ăn cũng có thể rẻ hơn so với việc mua thực phẩm bổ sung chế biễn sẵn.
Để trộn thức ăn của riêng bạn khi ăn bằng ống cho ăn, tốt nhất là sử dụng máy xay sinh công nghiệp. Mặc dù những mẫu máy như vậy đắt hơn những máy xay sinh tố cơ bản, nhưng một số thương hiệu sẽ giảm giá nếu máy xay được sử dụng vì lý do y tế.