Suy giảm khả năng vận động là một trong những thách thức mà mỗi người sống chung với ALS phải đối mặt. Tuy nhiên, có những bước mà những người sống chung với ALS và người chăm sóc có thể thực hiện để cải thiện khả năng vận động ở mỗi giai đoạn của ALS.
Các phương pháp giúp cải thiện khả năng vận động:
Mục lục
Vật lý trị liệu (Physical Therapy – PT) và Hoạt động trị liệu (Occupational Therapy – OP)
Một trong những bước quan trọng nhất bạn có thể thực hiện để duy trì hoặc cải thiện khả năng vận động của mình là thực hiện vật lý trị liệu hoặc hoạt động trị liệu. Sự khác biệt cơ bản nhất giữa vật lý trị liệu và hoạt động trị liệu là PT tập trung vào việc cải thiện khả năng cử động cơ thể của bệnh nhân trong khi OT tập trung vào việc cải thiện khả năng của bệnh nhân trong việc thực hiện các hoạt động sống hàng ngày. Tất cả các khuyến nghị khác được liệt kê dưới đây được đảm bảo thực hiện tốt nhất dưới sự hướng dẫn của một nhà trị liệu vật lý hoặc nghề nghiệp.
Tập thể dục
Phạm vi chuyển động và các bài tập kéo căng có thể giúp những người mắc ALS duy trì sự linh hoạt, giúp cho việc di chuyển dễ dàng hơn.
Tuy nhiên, không phải tất cả các bài tập đều hữu ích. Nếu một cơ đã suy yếu đến mức phải dùng toàn bộ sức lực chỉ để cử động một chi, việc cố gắng nâng thêm trọng lượng có thể có hại. Và nếu bài tập khiến bạn cảm thấy yếu hơn sau đó, có thể bạn đã vận động quá mức.
Bài tập kéo giãn cải thiện tính linh hoạt và có thể giúp điều chỉnh sự mất cân bằng trong cơ và gân ở mỗi bên của khớp. Ví dụ, hiện tượng rũ chân xảy ra khi cơ bắp chân và gân Achilles ở phía sau mắt cá chân của bạn căng lên, kéo gót chân của bạn lên và làm cho phần trước của bàn chân bị tụt xuống. Kéo căng bắp chân đang bị siết chặt và gân Achilles phía sau có thể cân bằng lực trên mắt cá chân của bạn và khắc phục hiện tượng này.
Các động tác kéo giãn có thể là chủ động, nghĩa là người mắc ALS tự thực hiện các bài tập kéo giãn hoặc bị động, người chăm sóc di chuyển các chi của người mắc ALS để thực hiện các động tác kéo giãn.
Một số người sống chung với ALS thấy liệu pháp thuỷ sinh hoặc tập thể dục dưới nước là hữu ích. Do nước có lực nâng có nghĩa là cần ít sức lực hơn để cử động các chi và ít nguy hiểm hơn khi bị ngã.
Như đã đề cập trước đây, điều quan trọng là bạn phải tham khảo ý kiến của chuyên gia vật lý trị liệu trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập thể dục nào.
Trang thiết bị
Ở các giai đoạn khác nhau trong hành trình ALS, mỗi loại thiết bị khác nhau có thể là vô cùng cần thiết để cải thiện khả năng di chuyển của người bệnh.
Đối với những người bị yếu các khớp cụ thể, có thể sử dụng nẹp để hỗ trợ thêm hoặc cố định các khớp. Ví dụ, chứng dẹt bàn chân có thể được điều trị bằng phương pháp chỉnh hình mắt cá chân-bàn chân (AFO), một loại nẹp đơn giản bao quanh mắt cá chân và dưới bàn chân. Nẹp tay, nẹp lưng thấp và vòng cổ là những ví dụ khác về nẹp ALS.
Nếu bạn gặp khó khăn khi đi bộ do các vấn đề về thăng bằng, có nhiều loại gậy và khung tập đi để giúp bạn di chuyển.
Cuối cùng, hầu như tất cả những người sống với ALS cần xe lăn để đi lại. Ngay cả khi bạn vẫn có thể đi bộ mà không có xe lăn, một chiếc xe lăn có thể hữu ích cho những chuyến đi dài hơn hoặc bất cứ khi nào bạn cảm thấy mệt mỏi.
Khi chọn một chiếc xe lăn, hãy đảm bảo rằng nó phù hợp với nhu cầu của bạn với tư cách là một người sống chung với ALS. Điều này có thể bao gồm các tính năng như lưng ngả cao, tựa đầu, nâng cao chỗ để chân và (đối với xe lăn trợ lực) có các tính năng điều khiển chuyên biệt.
Một nhà vật lý trị liệu và hoạt động trị liệu có thể giúp bạn xác định thiết bị và tính năng nào sẽ hoạt động tốt nhất cho nhu cầu di chuyển của bạn.
Thích ứng tại nhà
Đôi khi những người sống chung với ALS có thể cải thiện khả năng đi lại và hoàn thành các công việc hàng ngày bằng cách chỉnh sửa một chút nhà của họ. Những thay đổi này có thể bao gồm việc xây dựng đường dốc hoặc mở rộng cửa để chứa xe lăn, lắp đặt các thanh vịn hoặc lan can trong phòng tắm và đặt các vật dụng nhà bếp trong tủ dưới để dễ tiếp cận hơn.
Các thiết bị chuyên dụng tại nhà khác bao gồm thang máy, bảng chuyển bệnh và giường có thể điều chỉnh. Một lần nữa, một nhà trị liệu có thể giúp giới thiệu những cách thích nghi hoặc thiết bị nào phù hợp với tình trạng của bạn.
Cùng với nhau, tất cả các hoạt động và thiết bị hỗ trợ này có thể giúp những người mắc ALS có thể di chuyển và năng động, đồng thời giúp công việc của người chăm sóc trở nên dễ dàng hơn trong quá trình này.
Theo ALS Association
